Vanaf januari verwelkomen we kunstenaar en onderzoeker Sophie Krier in de AiR (artist-in-residence) om de aftrap te geven voor haar jaarlange kunstproject onder de vlag van VHDG Lokaal. Onder de titel Hyndertiid zal Sophie’s onderzoek zich richten op de rol van het Friese paard in de bredere context van de paardencultuur in Europa en Centraal Azië, en de relatie tussen paard en mens vanaf het begin. Dit project bestaat uit artistiek onderzoek, kunstactiviteiten en een afsluitende tentoonstelling in het najaar van 2025.
VHDG Lokaal
Vanaf 2025 krijgt ons artist-in-residence programma een nieuwe richting onder de naam VHDG Lokaal. Deze vernieuwde aanpak richt zich op kunstenaars, duo’s en collectieven die nauw samenwerken met lokale gemeenschappen. Door de nadruk te leggen op ‘embedded practices’ willen we procesgerichte projecten over een langere periode stimuleren, gevuld met speciale kunstworkshops, tentoonstellingen en andere activiteiten.
Kunstenaars worden nu een heel jaar geëngageerd, waardoor ze meer tijd hebben om een betekenisvolle band op te bouwen met hun omgeving en de mensen die er wonen. We geloven dat deze langere verbintenis niet alleen de kwaliteit van het werk zal verbeteren, maar ook sterkere, meer wederkerige relaties zal bevorderen.
In dit nieuwe model zullen artistiek onderzoek, productie, publieksparticipatie en presentaties allemaal even belangrijk zijn, waardoor een meer inclusief en collaboratief creatief proces ontstaat.
Hyndertiid (paardentijd)
Tijdens haar verblijf in Fryslân zal Krier zich richten op de rol van het Friese paard in de sociaal-culturele verbeelding van Fryslân. Wat vertegenwoordigt dit paard voor de lokale bevolking en wat trekt hen aan in dit dier? Waar zijn paardengemeenschappen gevestigd, wie hoort erbij en wie wordt uitgesloten? Hoe organiseren ze zichzelf en speelt ‘mienskip’ (een lokale term voor de commons) een rol in hun dagelijkse activiteiten? Hoe beïnvloeden mythen, wetenschappelijke gegevens en geschiedenissen rond het (Friese) paard de populaire en politieke verbeelding van de regio vandaag de dag? En wat voor soort toekomst kunnen we ons samen voorstellen, waarin lessen worden geïntegreerd uit hoe paarden omgaan met (aanwezigheid en) tijd? Parallel aan bovenstaand veldwerk is Krier van plan om leersessies met paarden te houden met een diverse groep leerlingen en volwassenen.
Binnen de context van haar lopende project School of Verticality (2018 – heden), een nomadisch kunstprogramma, zal ze dit doen door de lens van verticaliteit; begrepen als een vector van diepte en aanwezigheid – tegenover de moderne aanname van verticaliteit als een as van macht en hiërarchie: verticaliteit als zowel aanwezig zijn bij, als aanwezig maken van wat leeft, hier en nu.
Hoe het samenkomt
Sophie verwerkt wat naar boven komt tijdens haar veldwerk door middel van somatische grondingspraktijken, zoals het maken van tekeningen van “innerlijke beelden” – indrukken die ze achterlaat in haar lichaam en geest door ontmoetingen en gesprekken. Deze visuele markeringen dienen als basis voor een nieuwe (paarden)deken of weefwerk, waarvoor Sophie wil kijken naar mogelijke samenwerkingen met lokale textielambachtslieden en -amateurs. Inzichten uit haar onderzoek zullen ook worden opgenomen in een publicatie getiteld Being Horse.
De afgelopen twee weken is Sophie begonnen met het achterhalen van de contouren van de Friese paardenwereld door het bijwonen van de populaire, jaarlijkse Hengstenkeuring en daaraan gerelateerde clinics over de gezondheidsuitdagingen en esthetische belangen van het fokken met een gesloten stamboek; door getuigenissen van particuliere paardeneigenaren te verzamelen en in contact te komen met een merrie- en hengstenfokker, een geboortebegeleider, een inspecteur, een sportfysioloog, een van de grondleggers van de Friese paardenkalender, een hippisch jurist, een showruiter, een coach die een paardentrommel maakte, een historicus die zich richt op de vroege Friese diermythologie en dodenrituelen…
Elk jaar is bewogen voor het Friese paard, maar 2025 is dat nog meer. Het Fries Landbouwmuseum opent dit voorjaar een nieuwe vleugel gewijd aan de Wereld van het Friese Paard. En begin september gaat het openluchtpaardentheater It Hynder Fan Harich in première. Sophie’s onderzoek positioneert zichzelf in de marge van het spektakel, als ‘langzaam cultureel werk’ (AnnaLee Davis), dat uitnodigt tot introspectie en gedeelde reflectie met toegewijd publiek.
Het kunstproject Hyndertiid wordt afgesloten met een tentoonstelling in VHDG’s nieuwe kunstruimte in het centrum van de stad, samen met andere VHDG Lokaal deelnemers Suzanne Bernhardt en Phillip Kolmann en hun project Tsiis Gers Grun. Deze opent op 31 oktober.
Foto: Igor & Sophie Krier door Isabelle Krier
